DRAMA
Drama Nedir?
Drama, olay veya durumlarının anlamlı düzenlemelerle izleyenlere sunulmasıdır. Bu tanımlaması nedeniyle drama, tiyatro biliminin bir terimi olarak karşımıza çıkmaktadır. Sadece bir eylemin yapılmasından öte, yapılan eylemin gösteriye dönüşmesini kapsayan drama terimi yüz yıllardır tiyatro bilimi ile iç içe kullanılmaktadır. “Antik tiyatronun gelişmesinden bu yana, bu sözcük yalnızca “herhangi bir kimsenin herhangi bir şey yapması” değil, belli bir kimsenin, katılanlara anlamı olan bir şey yapması’dır.” (Nutku, 2001) Buradan hareketle Drama, bir olay ya da durumla ilgili estetik ve sanatsal bir düzenleme yapılmasını gerektirir. Drama, her hangi bir eylemle ilgili estetik düzenleme yapılıp gösteriye dönüştüğü zaman, gösteriyi izlemek üzere katılan kişilere bir şeyler anlatmak için yapılmış esere dönüşür. Drama terimi; yapılan eylemin sanata dönüşen tanımlaması nedeniyle, her hangi bir zamanda gerçekleşen her hangi bir olay ve durumdan ayrılmakta, her hangi bir şey yapmak veya etmenin drama olamayacağının göstergesi olmaktadır. Çevremizde gördüğümüz her tür eylem drama değildir. Çevremizde gördüğümüz eylemlerin çeşitli düzenlemelerle seyredilebilir duruma getirilmesiyle drama meydana gelir.
San’a göre ise; drama kavramının tam bir Türkçe karşılığı bulunmamaktadır. Sözcük olarak Yunanca ‘dran’dan türetilmiştir. Dran, yapmak, etmek, eylemek anlamını taşımaktadır. Drama ise, eylem anlamını taşıyan, gene Yunanca dromenon’un, seyirlik olarak benzetmecisi biçimindeki kullanımıdır. Özellikle tiyatro bilimi çerçevesi içinde drama kavramı, özetlenmiş, soyutlanmış eylem durumları anlamını almıştır. (San, 2018)
Dran kökünden türetilmiş olan drama, sadece bir eylemde bulunmakla sınırlı olmayıp, bu eylemin çeşitli soyutlamalarla düzenlenerek seyirlik hale gelmesidir. Seyirlik hale getirilen eylemler estetik düzenlemeler yapılmasını gerektirir ve o zaman her hangi bir eylem dramaya dönüşür.
Drama kavramı birçok kişi tarafından farklı anlamlarda kullanılmakta, tiyatro sanatından ayrılan yönleriyle çeşitli ön isimler eklenmiş olan, psikodrama, yaratıcı drama, eğitici drama ve sosyodrama ile aynı anlamda kullanılmaktadır. Bu terimlerin her birinin anlamının farklı olduğunun ayırdında olmayan kişiler, hepsini drama olarak nitelendirmektedir. Oysa hepsi birbirinden oldukça farklı detaylara sahip uygulamalardır. Bunların her birini, başına gelen terimi kullanmadan ‘drama’ diye adlandırdığımızda ortaya büyük bir kavram kargaşası çıkmaktadır. Bu nedenle dil alışkanlıklarından kurtulup ön ekinde bulunan anlamına uygun olarak her kesimde tam adlarını kullanıp, kolaya kaçıp hepsine drama diyerek insanları yanıltmamalıyız. Bu kavram karmaşasının yıllardır insanların hafızasında yer etmesi ve farklı alanların ayrıştırılmadan, “drama” olarak kullanılması nedeniyle, sürekli gösteri yapılması gerektiği anlaşılmaktadır. Bu nedenle diğer uygulamalarda grup içinde yaşanarak sonlandırılan süreçlerin, gösteriye dönüşme zorlamasıyla karşılaşılmaktadır. Tiyatro kökenli drama yapan kişilerden başlayarak, diğer drama türlerinde çalışma yapan herkesin, terimleri her zaman tam anlamıyla kullanıp, doğrusunu anlatarak bu karmaşayı en aza indirmesi gerekir.
Nutku, Ö. (2001), Dram Sanatı, İstanbul, Kabalcı Yayınevi
San, İ. (2018), Yaratıcı Drama ve Müze, İstanbul, Yeni İnsan Yayınevi.